آزمايش فسفاتاز قليايي (ALP) یا آلکالن فسفاتاز
آنزیمی است که در بافت های مختلف سراسر بدن از جمله کبد، استخوان، کلیه، روده و در جفت زنان باردار یافت می شود.
نام انگليسي تست
Alkaline Phosphatase
مخفف انگليسي تست
ALP
نام فارسي تست
فسفاتاز قليايي
نام هاي متعارف ديگر
- ALK PHOS
- Alkp
آمادگي بيمار
ناشتايي شبانه بهتر است اما برای این تست ضروري نیست. فقط نوشيدن آب مجاز است.
نوع نمونه
نمونه خون وریدي بازو
علت درخواست تست
برای غربالگري يا پايش درمان اختلال کبد یا استخوان و نيز به عنوان بخشی از پانل روتين کبد یا وقتی که فرد دارای علائم اختلال کبد یا استخوان است، درخواست مي شود.
این تست همچنین ممکن است گاهی برای پايش درمان بیماری پاژه و یا سایر شرایط استخوان ، مانند کمبود ویتامین D مورد استفاده قرار گیرد.
توضیح راجع به تست
ALP، آنزیمی است که در بافت های مختلف سراسر بدن از جمله کبد، استخوان، کلیه، روده و در جفت زنان باردار یافت می شود.
در چه شرایطی تست افزایش می یابد
افزایش میزان ALP در خون معمولا با بیماری کبدی یا اختلالات استخوان ایجاد می شود. سطوح این آنزیم می تواند تا حد زیادی افزايش يابد، به عنوان مثال در مواردی که یک یا تعدادي مجاری صفراوی مسدود شده اند. افزایش کمتر اين آنزيم در سرطان کبد و سیروز با استفاده از داروهای سمی براي کبد و در هپاتیت دیده می شود. هر شرایطی که منجر به تشکیل استخوان اضافي شود، شامل بیماریهای استخوان نظير بیماری پاژه و ساير بيماري ها مانند آرتریت روماتوئید و بهبود شکستگی ها می تواند باعث افزایش سطح ALP شود. کودکان و نوجوانان به طور شاخص دارای سطح ALP خون بالاتري هستند، چون استخوان آنها هنوز در حال رشد است.
بارداری می تواند سطح ALP را افزایش دهد. با بهبود شكستگي ها نيز افزايش موقت دیده می شود.
در چه شرایطی تست کاهش می یابد
اگر درمان فرد مبتلا به بیماری پاژه با موفقیت انجام شود، سطح ALP کاهش مي يابد یا به حد طبیعی باز مي گردد. اگر فردی با سرطان استخوان یا کبد، به درمان پاسخ مي دهد، میزان ALP باید کاهش يابد.
مقادير کم ALP ممکن است به طور موقت پس از انتقال خون یا عمل جراحی بای پس قلب دیده شود. کمبود روی ممکن است باعث کاهش سطوح ALP شود. یک اختلال ژنتیکی نادر از سوخت و ساز استخوان به نام hypophosphatasia می تواند باعث پايين آمدن شدید و طولانی مدت سطوح ALP شود.
تست هاي تكميلي
AST; ALT; GGT; Bilirubin; Liver panel; Bone markers; Alkaline phosphatase isoenzymes; Bone specific ALP
طریقه جمع آوری نمونه
نمونه خون از طريق فروبردن سوزن داخل ورید بازو به دست مي آيد
تشخیص های افتراقی
اگر نتایج ALP افزایش می یابد اما معلوم نیست که آیا این به دلیل بیماری کبد یا استخوان، ابتدا آزمایش برای آزمایش ALP ایزوآنزیم برای تعیین علت باید انجام شود. تست GGT و / یا آزمايش 5'- نوكلئوتيداز نیز ممکن است براي افتراق بین بیماری های کبد و استخوان انجام شود. مقادير GGT و سطوح 5'- نوكلئوتيداز در بیماری کبدی افزایش مي يابد اما در اختلالات استخوان افزايش نمي يابد.
تداخلات دارويي
برخی از داروها ممکن است روي سطح ALP تأثیر بگذارد. برای مثال، قرص هاي جلوگيري از بارداري ممکن است سطح آن را كاهش دهند، در حالی که داروهاي ضد صرع ممکن است سطح آنرا افزایش دهند.
اطلاعات تكميلي
ALP بالا معمولا به این معنی است که یا کبد آسیب دیده یا شرايطي که منجر به افزایش فعالیت سلول های استخوان شده است وجود دارد. اگر ساير آزمایش های کبدی نظير بیلی روبین، آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) يا آلانین آمينوترانسفراز (ALT) نیز بالا هستند، معمولا ALP از کبد است. اگر مقادير کلسیم و فسفر غیرطبیعی است، معمولا ALP از استخوان است. اگر GGT یا 5' - نوكلئوتيداز نیز افزایش يافته، ALP بالا احتمالا به دلیل بیماری کبدی است. اگر هر کدام از این دو آزمايش طبیعی است، اما ALP بالا می باشد، احتمالا به دلیل وضعیت استخوان است.
اگر از روي علائم و نشانه ها یا از تست های روتين دیگر، مشخص نیست که ALP بالا ناشي از کبد یا استخوان است، آزمايش برای ایزوآنزیمهاي ALP ممکن است لازم باشد تا بین ALP استخوان و کبد تمايز دهد.
